Tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19’un olumsuz etkilerini pek çok sektör gibi otomotiv sektörü de derinden hissetmektedir.
Otomotiv Sektörüne Covid-19 Etkisi
Tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19’un olumsuz etkilerini pek çok sektör gibi otomotiv sektörü de derinden hissetmektedir. 2020 yılında sektördeki oyuncuları zorlayacağı öngörülen; düşük karbon salınımlı hibrit ve elektrikli araçların daha çok tercih edilmesinin yarattığı talep değişimi, belirsizliğini koruyan Brexit süreci, ABD ve Çin arasındaki ticaret savaşlarının yarattığı yeni gümrük maliyetleri ve küresel ticaretteki artan korumacılık gibi konulara ek olarak bir de pandemi krizinin baş göstermesi sektörü daha çok sarsacağı gibi diğer yandan dijital dönüşüm hamlelerinin de hız kazanmasını sağlayabilir. Krizin otomotiv sektörü tarafından diğer pek çok sektöre oranla daha şiddetli hissedilmesinin en temel sebebi ise sektörün tedarik zinciri hacminin yaklaşık %80’inin ve en geniş yeni araç satış pazarının pandeminin çıkış noktası olan Çin’e ait olmasıdır. Bununla beraber, hastalığın Çin’deki merkez üssü olan Hubei bölgesinin 100’den fazla otomotiv tedarikçisine ev sahipliği yaparak ülkedeki en önemli otomotiv üretim bölgelerinden biri olması sektör adına bir diğer talihsizlik olarak görülebilir. Pandeminin tetiklediği tedarik zinciri kopuklukları ve müşteri talebindeki düşüşler sebebiyle şu ana dek Avrupa ve Kuzey Amerika’daki otomotiv fabrikalarının %95’inden fazlası kapanmış (Asya’daki fabrikaların %85’i ise üretime yeniden başlamıştır) ve 2020 yılında toplam araç satışının %20 ile %40 arasında azalma göstereceği öngörülmüştür.
Bu gelişmeler doğrultusunda sektördeki kurum liderlerine mevcut tablonun otomotiv değer zinciri üzerinde sebep olduğu en temel endişelerinin neler olduğu sorulduğunda; %75’i operasyonel ve finansal giderleri karşılamak için ihtiyaç duyulan nakit akışının sağlanamamasını, %70’i potansiyel küresel krizin yol açacağı talep daralmasını, %41’i ise bu süreçte meydana gelecek işten çıkarmalar ve hastalıklar sebebiyle işgücü üretkenliğinde meydana gelecek düşüşleri öne çıkarmıştır. Kurum liderlerinin bu endişelerinden yola çıkarak yakın gelecekte; küresel talepteki daralma ile rekabet üstünlüğünü korumak için birleşme ve satın alma faaliyetlerinin artması, markaların AR-GE yatırımları (yüksek teknolojiye sahip yeni jenerasyon araçlar, vb.) için ayırdıkları bütçeyi mevcut operasyonların giderlerine aktarması ve kısıtlı kaynaklar sebebiyle düşük kârlı pazarlardan çıkış senaryolarının hızlandırılması beklenmektedir.
Krizden Kurtulma Senaryoları Pandeminin sebep olduğu mevcut ekonomik sonuçların, değer zinciri üzerinde oluşturduğu endişelerin ve yakın gelecekte tetikleyeceği olumsuz senaryoların arasına sıkışmış olan sektör oyuncularının ise nasıl bir yol izleyeceği ayrı bir merak konusu. Otomotiv sektöründeki talep dengesi, nakit akışı ve tedarik zinciri üzerindeki tüm bu belirsizliklerin daha ne kadar süreyle ve hangi şiddette devam edeceği sorusu ise yapılan araştırmalar neticesinde geçmişteki küresel krizler ve karşılık gelen toparlanma belirtilerinin işaret ettiği üç tipik senaryo ile açıklanabilir: V senaryosu (İyimser), U senaryosu (Kısmen kötümser) ve L senaryosu (Kötümser) V Senaryosu: Tipik bir ekonomik kriz ve doğru süreç yönetimi sonucu; pazar talebinin geçici bir süreliğine düşme eğilimine girmesi ve daha sonra toparlanarak orijinal trendine geri dönmesi U Senaryosu: Ekonomik kriz ve yanlış süreç yönetimi sonucu, büyüme eğilimindeki pazar talebinin düşüşe geçmesi ve orijinal trendine daha uzun bir süre sonunda geri dönen pazarın ciddi satış kayıpları yaşaması L Senaryosu: Ekonomik kriz ve aşırı yanlış süreç yönetimi sonucu; müşteri üzerinde kalıcı ve telafi edilemeyecek etkilerin oluşması, mevcut ve gelecekteki üretim çıktılarının sürekli değer kaybetmesi ve sonunda orijinal rotasından sapmış bir büyüme trendinin oluşması Her ne kadar geçmişte SARS, Hong-Kong gribi ve İspanyol gribi salgınların tetiklediği ekonomik krizlerde V senaryosu genel tabloyu şekillendirse de belirli iş kollarında uzun vadeli kalıcı kayıpların öngörülmesi sebebiyle U senaryosunun da gelecek planlaması yapılırken daha fazla göz önünde bulundurulması gerekebilir.
Dijital Dönüşüm ile Krizlere Karşı Bağışıklık Kazanımı
Bir yandan kriz ve toparlanma senaryoları yazılıp çizilirken diğer yandan sektör oyuncularının bu süreçte almaları gereken önlemlere değinmek gerekirse ilk olarak benimsemeleri gereken şeyin uzun dönemli yapısal dirençlilik olduğu vurgulanmalıdır. Bu anlayış maddeler üzerinden şu şekilde açıklanabilir: Potansiyel tehditlerin pro-aktif bir biçimde değerlendirilmesi ve bu tehditlerin yol açabileceği zararların minimum seviyede tutulmasını sağlayacak dönüşüm hamlelerinin hayata geçirilmesi Tedarik zinciri boyunca uçtan uca görünürlüğün ve izlenebilirliğin sağlanması Kriz tipine göre acil eylem planlarının hazırlanması ve önden onaylanmış olması Kriz sonrası ihtiyaç duyulacak düşük maliyetli risk hafifletme stratejilerinin belirlenmesi Her geçen gün şiddetini arttırarak gelen endüstriyel yıkım, üzerinde katalizör etkisi yaratan pandemi ile birleşerek artık kaçınılmaz bir hal almıştır. Diğer yandan bu yıkımın, yapısal dirençliliğin sektör oyuncularına ön koşul olarak dayattığı dijital dönüşüm hamleleri ile faydalı bir yıkıma dönüşmesi de mümkün. Özellikle krizin etkisi ile daralan pazarlar, baskılanan tedarik zinciri, yetersiz stok yönetimi ve azalan finansal kaynaklar göz önünde bulundurulduğunda; Öngörücü (Predictive) ve Optimize eden (Prescriptive) bakım çözümü; üretim hattındaki sorunları yaşanmadan tespit etmek, gereksiz bakım süreçlerini ortadan kaldırmak, planda olmayan servis kesintilerinin önüne geçmek ve cihazların ömrünü uzatmak Kısa / Uzun Dönemli Talep Tahminleme çözümü; İç ve dış tüm gerekli veriler dahil edilerek istenilen ürün seviyesi ve lokasyon kırılımında gelecekteki talebi hesaplamak, stok seviyelerini bu talep doğrultusunda oluşturmak, üretim hacmini belirlenen stok seviyelerini besleyecek şekilde optimize etmek ve satın alma planlamasını üretim hacmine göre gerçekleştirmek Akıllı Segmentasyon çözümü; benzer özelliklere sahip müşterileri, gözetimsiz makine öğrenimi (unsupervised machine learning) tekniği olan kümeleme (clustering) ile optimum sayıda anlamlı gruba ayırmak ve Pazarlama Optimizasyonu çözümü ise 360 derece tanımlanmış müşteri gruplarına optimize edilmiş bütçeler dahilinde ilgili ve etkin kampanyalar oluşturmak Akıllı Fiyatlandırma çözümü; daha önce tanımlanmış tavan-taban limitler dahilinde ürün ya da hizmet fiyatlarını; masraf yapısına, müşteri değerine, rakip fiyat hamlelerine göre otomatik olarak yukarı veya aşağı gidecek şekilde belirlemek
gibi dijital dönüşümün merkezinde yer alan veri odaklı ileri analitik çözümler, otomotiv değer zincirini uçtan uca dönüştürerek sektörde yapısal direncin oluşmasında aktif rol oynayabilir.
Sonuç olarak, otomotiv sektörünü bekleyen sorunların farkında ve alınacak önlemlerin bilincinde olan ve buna göre pozisyon alan oyuncular bu krizin üstesinden daha kolay gelecek ve yoluna güçlenerek devam edecektir. Unutulmamalıdır ki yarınların rekabet üstünlüğünün formülü, bugünün zorluklarından çıkarılacak derslerde gizlidir. Yazımı bitirirken Ford Motor Company’nin kurucusu Henry Ford’un ünlü sözünü hatırlamakta fayda görüyorum. “Failure is simply the opportunity to begin again, this time more intelligently.” “Yaşanan her başarısızlık ya da zorluk sadece yeniden ve bu sefer daha akıllıca başlamak için iyi bir fırsattır.”